Stel, een chirurg voert een levensreddende operatie uit. Zo’n medisch specialist kan met redelijke zekerheid zeggen dat ze iets heel indrukwekkends heeft gedaan: ze heeft iemands leven gered. 

‍

Toch is het goed om een simpele vraag te stellen: zou de patiënt in kwestie zonder deze chirurg overleden zijn? Die vraag wordt al snel ingewikkeld. Ga maar na: Waarschijnlijk zijn er (in welvarende landen) nog veel meer chirurgen die de patiënt hadden kunnen helpen. En dan zijn er ook nog een hoop mensen die chirurg hadden wíllen zijn, maar vanwege de beperkte opleidingsplekken werden uitgeloot voor de studie geneeskunde.

‍

We hebben het hier over een belangrijk idee dat nog weleens wordt vergeten door ambitieuze idealisten: er zijn (gelukkig!) nog veel meer mensen die de wereld willen verbeteren. Anders gezegd: je kunt de nuttigste baan ter wereld hebben, maar als er voor jou tien anderen zijn die dat ook kunnen en willen doen, is de waarde die je toevoegt toch beperkt. 

‍

Wat betekent dit voor mensen die zich willen laten leiden door morele ambitie? Simpel, dat je moet gaan waar niemand anders gaat. Het meest impactvolle werk is immers het werk dat anders zou blijven liggen – als jij het niet doet, doet niemand het.

‍

VORP

Laten we om dit principe beter te begrijpen een uitstapje maken naar een wereld waar de toegevoegde waarde van iedere werknemer behoorlijk precies wordt berekend: die van het honkbal.

‍

In 2004 kwam de statisticus Keith Woolner tot de opzienbarende conclusie dat scouts en trainers honkbalspelers eigenlijk consistent verkeerd aan het beoordelen waren. 

‍

{{newsletter}}

‍

De experts keken vooral naar cijfers als hoeveel homeruns een speler scoorde, maar volgens Woolner was dat de verkeerde vraag. Hij wilde weten hoeveel méér homeruns een speler scoorde dan de speler die hem had vervangen als hij die dag ziek was geweest. Honkballers met een gemiddeld talent zijn veel goedkoper dan de echte supersterren, dus een speler ‘verdiende’ volgens Woolner pas een (veel) hoger salaris als hij ook echt bovengemiddeld zou presteren ten opzichte van zijn gemiddelde vervanger.

‍

En dus ontwikkelde Woolner een methode om deze ‘toegevoegde waarde’ mee uit te drukken, een score die hij de ‘value over replacement player’ (VORP) noemde. Hoewel deze VORP buiten de sportwereld een beetje anders werkt – in de sport gaat je prestatie immers altijd ten koste van de tegenstander – is de kernvraag ook buiten het honkbal nog relevant: wat voeg jij toe ten opzichte van de volgende in de rij?

‍

Lucia Coulter

Dit is precies de vraag die de jonge arts Lucia Coulter zichzelf stelde in de zomer van 2020. Ze was afgestudeerd en aan het werk als dokter in Londen, en had dus eigenlijk geen tekort aan morele ambitie. Ze had immers een essentieel beroep, waarbij ze veel kwetsbare mensen hielp op de moeilijkste momenten in hun leven. Hoe idealistisch wil je het hebben? 

‍

En toch knaagde er iets bij Lucia. Ze vond het geweldig om te werken als arts, maar als ze met een VORP-bril naar haar carrière keek, bekroop haar het gevoel dat ze nog meer kon doen. Waar Lucia eigenlijk naar op zoek was, was een positie waarvoor geen ‘replacement player’ bestond. Die zoektocht zou haar uiteindelijk brengen bij een van de meest onderbelichte problemen van onze tijd: loodvergiftiging. 

‍

Loodvergiftiging is zo’n probleem waar je niemand over hoort, maar waar honderden miljoenen mensen onder lijden. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat er jaarlijks 1 miljoen mensen overlijden en vele miljoenen levensjaren verloren gaan aan de schadelijke effecten van lood, dat – bijvoorbeeld via verf – in het lichaam van mensen terechtkomt. 

‍

En hoewel Lucia niet de eerste was die iets tegen loodvergiftiging wilde doen, stonden de mensen er ook niet bepaald voor in de rij. In 2021 werd er wereldwijd slechts 6 tot 10 miljoen dollar door een klein handjevol ngo’s uitgegeven aan de bestrijding van loodvergiftiging. Ook vandaag de dag heeft slechts 48 procent van de landen wetgeving die de verspreiding van loodverf beperkt, waardoor verf met name in de armste delen van de wereld nog vaak gevaarlijke hoeveelheden lood bevat. 

‍

Met de organisatie die Lucia oprichtte – het Lead Exposure Elimination Project (LEEP) – wist ze onder andere de overheid van Malawi ervan te overtuigen het loodgehalte in verf strenger te reguleren. Alleen dat succes zou, volgens de sommetjes van LEEP, al 43.000 extra levensjaren en een betere gezondheid voor 215.000 kinderen opleveren. Kortom, LEEP werd een homerun in de strijd tegen loodvergiftiging, en dat zou zonder Lucia nooit zijn gebeurd.  

‍

Waar is jouw talent nodig?

Wat Lucia een rolmodel van morele ambitie maakt, is niet alleen dat haar organisatie bijzonder succesvol was, maar dat ze iets deed wat niemand anders deed. Of, zoals ze zelf aangaf in een interview met de stichting Giving What We Can:

‍

“Als je als arts werkt en onderdeel bent van een gezondheidssysteem, kun je in het beste geval ervoor zorgen dat alles gaat zoals het hoort te gaan. Maar als je met iets nieuws begint, kun je ervoor zorgen dat het anders gaat dan de manier waarop ze normaal zouden gaan.”

‍

Natuurlijk, als alle artsen hun baan zouden opzeggen, zou de wereld er bepaald niet beter van worden. Maar op dit moment trekken bepaalde beroepen nog disproportioneel veel getalenteerde mensen aan, terwijl andere doelen – zoals de strijd tegen loodvergiftiging – compleet verwaarloosd worden. 

‍

Veel mensen zullen de wenkbrauwen optrekken als je op feesten en partijen vertelt dat je je baan als arts hebt opgezegd om loodvergiftigingsbestrijder in Malawi te worden – maar dat is misschien ook juist het punt. Wie doet wat niemand anders doet, kan het grootste verschil maken. 

‍

Zo komen we bij een ietwat tegenintuïtieve conclusie. De grootste bijdrage aan een betere wereld lever je niet op de plek waar de meest getalenteerde mensen al werken. Als je echt een groot verschil wilt maken met je idealen, dan loont het om als een honkbal-analist naar de wereld te kijken en je af te vragen: als ik het niet doe, wie dan wel?

‍